OKT

Hitit şehri Şapinuva, Çorum İl’inin güneydoğusunda bulunan Ortaköy İlçesi’nin üç kilometre güneybatısında yer almaktadır. Çekerek Nehri'nin bir kolu olan Özderesi vadisinde bulunan bu Hitit şehri, Orta Anadolu'dan kuzeydoğuya ve nihayetinde Kafkasya'ya uzanan en önemli yol üzerindedir.

Çok sayıda yazılı kaynak ve bölgede yapılan olağanüstü arkeolojik keşifler, Şapinuva'nın Hitit İmparatorluğu’nun en önemli şehirlerinden biri olduğunu ve Hitit Devletine başkentlik ettiğini göstermektedir. Şapinuva’da Tutḫaliya II ve Kraliçe Taduḫepa kraliyet çifti hüküm sürmüştür. Aygül Süel tarafından yapılan çalışmalarla Ortaköy Hitit şehrinin çağındaki adının Şapinuva olduğu tespit edilmiştir. Bu şehirde açığa çıkarılan çok sayıda çivi yazılı tablet ve tablet parçasında özellikle Orta Hitit dönemi iyi bir şekilde belgelenmiştir.

Ortaköy Hitit şehri, bölgede yaptıkları yüzey araştırmaları sonucunda Aygül Süel ve Mustafa Süel tarafından keşfedilerek bilim dünyasına kazandırılmıştır. Bu Hitit şehrinde, 1990 yılında Aygül Süel ve Mustafa Süel yönetiminde arkeolojik kazılar başlamış ve günümüze kadar devam etmektedir. 1990–2018 yılları arasında Ankara Üniversitesi (Ankara), 2019–2020 yılları Hitit Üniversitesi (Çorum) adına Aygül Süel ve Mustafa Süel yönetiminde bir ekip tarafından yürütülen kazı çalışmaları ile birçok önemli mimari kalıntılar, işlikler, kurban çukurları açığa çıkarılmıştır.

9 km2 bir alana yayılan bu şehrin büyük bir kısmı henüz keşfedilmeyi beklerken, Şapinuva Hitit şehrinin Tepelerarası bölgesinde; ‘A’ binasında üç arşiv, ‘B’ binasında bir arşiv ele geçmiştir. ‘C’ ve ‘D’ yapılarında arşivlere ait tabletler dağınık olarak bulunmuştur. Bu yapılara yakın bir bölgede, farklı bir arşive ait olan, ancak şu an için herhangi bir mimariye bağlı olmadan dağınık halde ele geçen tabletlerin sayısı ise oldukça fazladır. Ayrıca, Tepelerarası bölgesinden 600 m uzaklıkta Ağılönü bölgesinde de tabletler keşfedilmiştir.

Ortaköy-Şapinuva'da bulunan çivi yazılı metinlerinin çoğu Hititçe yazılmıştır. Arşivde Hurrice, Hattice, Akadca metinler de önemli sayıda bulunmaktadır. Ortaköy'de daha önce Boğazköy metinlerinden bilinen, özellikle de Şapinuva şehrinde yazıldığı kaydedilen ritüel metinlerinin ele geçmesi, Hurri dini metinlerini önemli ölçüde genişletmiştir. Ele geçen belgeler içinde de Hattice yapı ritüel metinleri, Sümerce bilimsel metinler ve çeşitli Akkadca metinler de bulunmaktadır; Akkadca metinler hem bilim hem de diplomasi alanından gelmektedir.

Ortaköy-Şapinuva Kazıları 2021 yılından itibaren Hitit Üniversitesi'nden Önder İpek başkanlığında devam etmektedir.

Aygül Süel: 1989 yılı Çorum İli Yüzey Araştırmaları. In: VII. Araştırma Sonuçları Toplantısı, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1991, 91–110.
Aygül Süel: Hitit Devleti’nin Bir Diğer Başkenti: Şapinuva. In: Taner Tarhan, Aksel Tibet, Erkan Konyar (eds.), Muhibbe Darga Armağanı, Hazırlayanlar, Sadberk Hanım Müzesi Yayını, İstanbul 2008, 457–474.
Aygül Süel: Another Capital City of Hittite State: Šapinuwa. In: Central-North Anatolia in the Hittite Period: New Perspectives in Light of Recent Research, Acts of the International Conference Held at the University of Florence (7–9 February 2007), Studia Asiana 5, Roma 2009, 193–205.
Aygül Süel – Mustafa Süel: Şapinuva: Hitit Devleti'nin Başka Bir Başkenti / Šapinuwa: Another Capital City of the Hittite State. In: Meltem Doğan-Alparslan − Metin Alparslan (eds.), Hititler: Bir Anadolu İmparatorluğu / Hittites: An Anatolian Empire, Istanbul 2013, 178–195.
Aygül Süel: Workshops Found in Tepelerarası at Ortaköy-Šapinuwa. Mesopotamia 52, 2018, 65–74.
Aygül Süel – Mustafa Süel: Bir Hitit Şehrinin Keşfi: Ortaköy-Şapinuva İdentifikasyonu (Özdeşleşmesi) ile Hitit Coğrafyasındaki Değişiklikler ve Yenilikler. In: Fikri Kulakoğlu – Tayfun Yıldırım – Tunç Sipahi – Vasıf Şahoğlu – H. Levent Keskin (eds.), Uğur Silistreli Anı Kitabı: Anadolu Arkeolojisi Üzerine Yazılar in Memoriam Uğur Silistreli: Studies on Anatolian Archaeology, Anadolu / Anatolia, Ek dizi III.3, Anı – Armağan Dizisi, Ankara, 2019, 297–315.
Aygül Süel – Mustafa Süel: The Discovery of a Hittite City Developments in Hittite Geography based on the Identification of Ortaköy-Šapinuwa. In: Mark Weeden – Lee Z. Ullmann (eds.), Hittite Landscape and Geography. Handbook of Oriental Studies 1/121, Leiden – Boston 2017, 29–36.
Mustafa Süel: Ortaköy Şapinuwa. Bir Hitit Başkenti, Ankara 2008.
Mustafa Süel – Aygül Süel – Stefano de Martino: Šapinuwa (Ortaköy). In: Reallexikon der Assyriologie und Vorderasiatischen Archäologie 15, Berlin – Boston 2018, 417–419.
Esma Reyhan – Leyla Murat Karakurt – Tülin Cengiz: Toprak altında, suskun bekleyişini sürdüren ‘Bir şehri gün yüzüne çıkarmak ...’. In: Esma Reyhan, Leyla Murat Karakurt ve Tülin Cengiz (eds.), Şapinuva’ya adanmış hayatlar: Aygül Süel ve Mustafa Süel armağan kitabı, Ankara 2023, 1–18.

Çivi yazılı tabletlerin kazı transkripsiyonları

Ortaköy-Şapinuva'da bulunan 4.500'den fazla çivi yazısı tablet ve fragmanın deşifre edilmesi, filolojik olarak düzenlenmesi, dilbilimsel olarak analiz edilmesi ve tarihsel olarak yorumlanması, birden fazla nesil Hititolog'u meşgul edecektir.

Bu çalışmanın temeli, yeni bulunan tabletlerin ve parçaların ilk transliterasyonlarını hazırlayan kazı epigrafisti tarafından atılmıştır. 1990 yılından bu yana Aygül Süel, Ortaköy-Şapinuva'da bu görevi üstlenerek her yıl Ortaköy metinlerinin kazı transkripsiyonlarını özenle hazırlamaktadır. Bu kazı transkripsiyonları, Aygül Süel'in yıllar boyunca, kısmen çeşitli meslektaşlarıyla işbirliği içinde hazırladığı Ortaköy'den gelen çivi yazılı metinlerinin tüm sonraki yayınlarının temelini oluşturmuştur.

Bu transliterasyonlar başlangıçta elle hazırlanmış olsa da çoğu Ortaköy ekibi tarafından dijitalleştirilmiştir. Dijital çevrimiçi metin koleksiyonları, Aygül Süel'in transliterasyonlarının kapsamlı bir şekilde sunulmasına olanak tanıyan yeni fırsatlar sunmaktadır. Bu transliterasyonlar, dijital baskı veya basılı olarak sunulacak olan bu metinlerle ilgili gelecekteki tüm çalışmalar için önemli bir temel oluşturacaktır. Aygül Süel ve ekibi tarafından hazırlanan OKT (Ortaköy Kazı Transliterasyonları) veri tabanı tam da bu amaca hizmet etmektedir.

Kazı transliterasyonları her zaman çivi yazısı tabletlerin veya fragmanların ilk geçici deşifrelerini temsil eder. Bu geçici nitelik, burada sunulan transliterasyonların tamamı için de geçerlidir. Bununla birlikte, Ortaköy kazı transliterasyonlarının şu anda dijital olarak ve aranabilir bir formatta yayınlanması, metinlerin tam filolojik baskılarının hazırlanması için önemli bir adım olacaktır.

Aygül Süel, Ortaköy-Şapinuva'dan gelen çivi yazısı metinleri üzerinde sürdürdüğü editoryal çalışmalarının bir parçası olarak, burada sunulan transliterasyonları sürekli olarak geliştirecektir. Nihai, yorumlu baskıları kitap ve makale biçiminde yayınlanmaya devam edecek olsa da OKT (Ortaköy Kazı Transliterasyonları) veri tabanının, Ortaköy metinlerinin barındırdığı zengin materyale Hititologlar ve Hititler, onların tarihleri ve kültürleri ile ilgilenen diğer tüm araştırmacılar için kolayca erişilebilen bir referans noktası olarak hizmet etmesi düşünülmektedir.

Aygül Süel: The Name of Ortaköy in the Hittite Period. In: XII. Türk Tarih Kongresi, Ankara 1999, 117–128.
Aygül Süel: Ortaköy-Şapinuwa Arşivleri. In: 1996 yılı Anadolu Medeniyetleri Müzesi Konferansları, Ankara 1997, 93–99.
Aygül Süel: Ortaköy-Şapinuwa Tabletlerinin Tarihlendirilmesi. In: III. Uluslararası Hititoloji Kongresi Bildirileri, Ankara 1998, 551–558.
Aygül Süel: Ortaköy-Şapinuva Tabarna Mühürleri. In: Aliye Öztan – Şevket Dönmez (eds.), Karadeniz’den Fırat’a Bilgi Üretimleri, Önder Bilgi’ye Armağan Yazılar, Yayına Hazırlayanlar, Bilgin Sanat Kültür Yayınları, Ankara 2011, 403–414.
Aygül Süel: The Religious Significance and Sacredness of the Hittite Capital City Sapinuwa. In: Anacleto D'Agostino, Valentina Orsi and Giulia Torri (eds.), Sacred Landscapes of Hittite and Luwians. Proceedings of the International Conference in Honour of Franca Pecchioli Daddi, Florence, February 6th–8th 2014, Studia Asiana 9, Firenze 2015, 101–111.
Aygül Süel: Ortaköy Tabletleri Işığında Batı Anadolu İle İlgili Bazı Konular Üzerine. In: Gernot Wilhelm (ed.), Akten des IV. Internationalen Kongresses für Hethitologie, Würzburg, 4.–8. Oktober 1999, StBoT 45, Wiesbaden 2001, 670–678.
Aygül Süel: Şapinuwa'daki Kraliçe Hakkında. In: Stefano de Martino (ed.), Anatolia Antica, Studi in Memoria di Fiorella Imparati, Eothen 11, Firenze 2004, 819–826.
Aygül Süel: Ortaköy Tabletlerinde Geçen Bazı Yeni Coğrafya İsimleri. In: V. Uluslararası Hititoloji Kongresi Bildirileri Kitabı, Ankara 2005, 679–685.
Aygül Süel: Orta Hitit Dönemi Belgelerinde Yer Alan Şahıs İsimleri ve Tarihleme ile İlgili Problemler Üzerine. In: VII. Uluslararası Hititoloji Kongresi, 25-31 Ağustos 2008, Ankara 2010, 817–828.
Aygül Süel: Şapinuva'nın Kraliçesi: Taduhepa. In: Anadolu'da Kadın On Bin Yıldır Eş, Anne, Tüccar, Kraliçe (Muhibbe Darga), İstanbul 2013, 137–145.
Aygül Süel: Ortaköy-Şapinuva Arşivinde Yer Alan Hurrice Tabletlerin Belgelenmesi Projesi. In: 2. Çorum Kazı ve Araştırmalar Sempozyumu, 26 Eylül 2011, Çorum, 2012 Çorum, 219–235.
Aygül Süel: The Hurrian Texts from Ortaköy-Sapinuva, KASKAL 10, 2013, 129–130.
Aygül Süel: Ortaköy Tabletlerinde Batı Anadolu. In: 3. Çorum Kazı ve Araştırmalar Sempozyumu, 3 Eylül 2012, Çorum, Çorum 2013, 83–89.
Aygül Süel: Ortaköy-Şapinuva Tabletleri Işığında Anadolu Suriye İlişkileri Üzerine. In: 4. Çorum Kazı ve Araştırmalar Sempozyumu, 6 Aralık 2013, Çorum 2014, 71–76.
Aygül Süel: Tarhunnaradu / Tarhundaradu in the Ortaköy Texts. In: Piotr Taracha (ed.), Proceedings of the Eight International Congress of Hittitology, Warsaw, 5–9 September 2011, Warsaw 2014, 932–942.
Aygül Süel: The Anatolian-Syrian Relationship in the Light of the Ortaköy-Sapinuwa Tablets. In: Çiğdem Maner – Mara T. Horowitz – Allan S. Gilbert (eds.), Overturning Certainties Near Eastern Archaeology A Festschrift in Honor of Aslıhan Yener, Leiden 2017, 634–644.
Aygül Süel – Mustafa Süel: The Discovery of a Hittite City Developments in Hittite Geography based on the Identification of Ortaköy-Šapinuwa. In: Mark Weeden and Lee Z. Ullmann (eds.), Hittite Landscape and Geography, Handbook of Oriental Studies 1/121, Leiden – Boston 2017, 29–36.
Aygül Süel – Oğuz Soysal: A Practical Vocabulary from Ortaköy. In: Gary Beckamn et al. (eds.), Hittite Studies in Honor of A. Harry Hoffner Jr., Winona Lake 2003, 349–365.
Aygül Süel - Oğuz Soysal: The Hattian-Hittite Foundation Rituals from Ortaköy (I), Fragments to CTH 725 Rituel bilingue de consécration d’un temple. Anatolica 33, 2007, 1–22.
Aygül Süel – Mark Weeden: Central East: Philology. In: Mark Weeden – Lee Z. Ullmann (eds.), Hittite Landscape and Geography, Handbook of Oriental Studies 1/121, Leiden – Boston, 200–208.
Esma Reyhan: Ortaköy/Şapinuva Arşivinde Geçen Yeni Kurban Terimleri Hakkında. SMEA 50, 2008, 625–636.
Esma Reyhan: Ortaköy/Şapinuva’dan Kizzuwatna Kökenli Ritüellerde Geçen Yeni Bazı Kurban Terimleri. In: Aygül Süel (ed.), VII. Uluslararası Hititoloji Kongresi Bildirileri (Acts of the VIIth International Congress of Hittitology/Çorum, August 25-31, 2008), Ankara 2010, 637–650.
Gernot Wilhelm – Aygül Süel: The Hittite Hurrian Offering Ritual for Tašmišarri Or.97/1: The Hurrian Texts from Ortaköy/Sapinuwa. KASKAL 10, 2013, 149–168.
Mauro Giorgieri – Leyla Murat – Aygül Süel, The kaluti-List of the Storm-God of Sapinuwa from Ortaköy (Or.90/175) and Its Parallels from Boğazköy, The Hurrian Texts from Ortaköy/Sapinuwa. KASKAL 10, 2013, 169–183.
Leyla Murat: Kupti- kelimesi üzerine bir inceleme (Şapinuva). SMEA 49–50, 2007–2008, 575–585.
Mustafa Süel – Aygül Süel – Stefano de Martino: Šapinuwa (Ortaköy). Reallexikon der Assyriologie und Vorderasiatischen Archäologie 15, Berlin – Boston, 2018, 417–419.
Oğuz Soysal – Aygül Süel: The Hattian-Hittite Foundation Rituals from Ortaköy (II). Fragments To CTH 726 “Rituel Bilingue de Fondation d’un Temple ou d’un palais”. In: Šárka Velhartická (ed.), Audias Fabulas Veteres, Anatolian Studies in Honor of Jana Souçkova-Siegelova, Leiden 2016, 320–364.
Stefano de Martino – Leyla Murat – Aygül Süel: The Eleventh Tablet of the itkalzi Ritual from Sapinuwa. KASKAL 10, 2013, 131–148.
Aygül Süel – Stefano de Martino: The Third Tablet of the itkalzi Ritual. Essay on the Hurrian Šapinuwa Tablets 1 = Eothen 21. Torino, 2015.
Aygül Süel – Stefano de Martino: The Third Tablet of the itkalzi Ritual. Essay on the Hurrian Šapinuwa Tablets 2 = Eothen 22. Torino, 2017.
Aygül Süel – Daniel Schwemer: The Akkadian and Sumerian Texts from Ortaköy-Šapinuwa – Ortaköy-Šapinuwa'dan Akadca ve Sümerce Metinler. Documenta Antiqua Asiae Minoris 2. Wiesbaden, 2021.

Ortaköy Tabletlerinin Kazı Transliterasyonları

Ortaköy Tablets Excavation Transliterations

Aygül Süel

İletişim

OKT Projesi'ne Giriş

Ortaköy-Şapinuva | Çivi yazılı tabletlerin kazı transliterasyonları

Ortaköy-Şapinuva

Çivi yazılı tabletlerin kazı transkripsiyonları

Navigasyon